http://rcin.org.pl/Content/39949/WA248_ ... 1918_o.pdfMarja Wicherkiewiczowa.
Dawne dwory w Poznaniustr.47-49 (37-39)
...
Ryciny:Ryc.1 - Dworek przy św. Marcinie nr.15
Ryc.2 - Dworek przy św. Marcinie nr.20
Ryc.3 - Dworek Lüdkego przy ogrodzie publicznym na Kondorfie.
Ryc.4 - Kamienica Kurowskich z roku 1830 przy Alejach.
Ryc.5 - Dwór Mycielskich przy ulicy Ogrodowej.
...
Staropolski dworek na ciemnem tle ogrodu z słupami, wspierającemi daszek nad bramą, z podcieniami, był jak i w całej Polsce tak i w Poznaniu ulubionym motywem architektonicznym. Owe ganki, przystawy, poddaszki, podcienia, altany są często wymieniane w aktach miejskich przy wizjach starych domostw poznańskich. Zamieszkiwane głównie przez szlachtę, były porozrzucane dwory i dworki daleko po przedmieściach wśród ogrodów i sadów, oddzielone od ulicy parkanami i murami, w sąsiedztwie wiatraków, domów zajezdnych, wyprzęgów, kuźni i młynów. Częste pożary zniszczyły wiele z owych zabytków malowniczych budownictwa drewnianego. Jeszcze przed stu laty pełno było w samem mieście drewnianych domów. Numerowanie ulic z dnia 12 lutego r. 1787, w całem mieście wymieniające gmachy, rozróżnia szczegółowo drewniane i murowane domy. Drewniane były całe przedmieścia i częściowo także ulice. Nawet ulica Farska (dziś Jezuicka?), chociaż w centrum miasta, miała trzy domy drewniane. Wymieniam dla ciekawości ówczesne domy ulicy farskiej: dom Benedyktynek, rezydencja budnicza, funduszowa, dom panien Konwersek, rezydencja drewniana kapelana mularskiego, rezydencja drewniana mularska, dom Dziekania, kaplica bractwa rzeźnickiego, kaplica bractwa szewskiego, kaplica drewniana św. Mikołaja, dom Akarja, rezydencja funduszowa, kanonja, rezydencja św. Anny, Psałterja, kaplica kuśnierska, dom siedmiu wdów, browar Benedyktynek. Mało który z owych dawnych domow jeszcze istnieje. Przedmieście św. Marcina składało się jeszcze w końcu XVIII-go wieku z samych drewnianych domków.
W archiwum miejskiem znajdują się zwoje rysunkowe całych ulic Poznania, częściowo w połowie XIX wieku wykonanych.
Chociaż architekt mógłby ich rysunkowi wiele zarzucić, można jednak w tych naiwnie rysowanych domach doszukać się wzoru dawnego staropolskiego dworu.
Podaję tu kilka ciekawych rysunków, przedstawiających dawne dworki poznańskie. Czyni się to tem chętniej, że rzadko które z miast jest tak ubogiem w ryciny dawnych zabytków jak Poznań. Domki z filarami pod numerem 15 i 20 stały niegdyś na św. Marcinie, (ryc. 1 i 2), dworek z przyzbą Lüdkego wraz z ogrodem publicznym był na przedmieściu Kondorf (ryc. 3). Ładnym okazem staroświeckiej kamienicy z wjazdem pod filarami jest dom niegdyś Kurowskich z roku 1830 (ryc. 4).
Wśród starych drzew parku, naprzeciw posiadłości Chełmickich, stał przy ulicy Ogrodowej niegdyś dwór Mycielskich. Był to jednopiętrowy, stary domek o paru pokojach. Mieszkała tam starościna Anna Mycielska, gdy do Poznania przyjeżdżała. Obecnie rozciąga się na posiadłości Mycielskich cmentarz protestancki.
Rysunek dawnego dworku przechowany w archiwum i podług niego wykonano akwarelę, ktora posłużyła za wzór do naszej ryciny 4.
*) Wszystkie dwory są przerysowane z rysunków, zachowanych w archiwum miejskiem w Poznaniu pod sygnaturą:
Plaene 1688. I—VIII. i 1688. IX -XVII.
...