Tutaj prosimy umieszczać wszelkie prośby o lokalizację miejscowości, parafii, USC, prośby o odszukanie dokumentów w archiwach, znaczenie nazwisk itp.
Odpowiedz

Pyzdrskie Olędry

18 lip 2022, 08:09

Moi Drodzy,
czy pomożecie mi uzyskać odpowiedzi na następujące pytania:
1) czy istnieje rejestr okupników (mieszkańców) Borów Pyzdrskich (pustkowi) z przełomu XVIII i XIX?
2) czy dostępna jest mapa Borów Pyzdrskich zawierająca numery poszczególnych osad lub domostw rozsianych na tym terenie? Z historią mojej rodziny są powiązane domostwa w Borach Pyzdrskich o nr 20, 26 oraz 30 (tak zapisano w aktach kościelnych);
3) gdzie chowano chłopów katolików zamieszkujących Bory Pyzdrskie i okolice? Akta kościelne moich przodków spisano w parafii Pyzdry i Zagórów, a mieszkali w Borach, Ingelfingen (Anielewo), Grądzeniu i Koszelewskiej Łące. Wiem, że na tych terenach istniały lokalne cmentarze ewangelickie, ale czy chowano na nich również katolików?
4) czy niewielki cmentarzyk, położony w lesie, kilkadziesiąt metrów na płd. od Anielewa, a widoczny na mapie z pocz. XXw. jeszcze istnieje? Czy był to cmentarz katolicki czy ewangelicki?
Z góry dziękuję za pomoc.
Krzysztof

Re: Pyzdrskie Olędry

18 lip 2022, 12:14

Znalezione w necie.
http://zapomniane-miejsca.blogspot.com/ ... lewie.html

Re: Pyzdrskie Olędry

18 lip 2022, 18:56

Henryk Krzyżan napisał(a):Znalezione w necie.
http://zapomniane-miejsca.blogspot.com/ ... lewie.html

Dziękuję. To cenna informacja, ale czy wiadomo coś na temat tego, czy chowano tam również katolików?
Krzysztof

Re: Pyzdrskie Olędry

18 lip 2022, 20:48

Raczej nie. Mam przodków, którzy byli małżeństwem mieszanym i od został pochowany na cmentarzu katolickim, ona na ewangelickim.
Dla przykładu rodzina Twardowskich była dwuwyznaniowa, dlatego żeby była możliwość wspólnych pochówków założyła prywatny cmentarz.
https://hi-in.facebook.com/groups/35516 ... 501694317/
Znam jednak wyjątki, w parafii Głuszyna na cmentarzu katolickim były chowane dzieci wyznania ewangelickiego, nawet jedno zostało pochowane w kościele (dziecko ekonoma), jednak nie dotyczyło to dorosłych, którzy byli chowani na cmentarzu w Kamionkach.
https://eksploratorzy.com.pl/viewtopic. ... 66&t=15757

Re: Pyzdrskie Olędry

18 lip 2022, 20:50

Myślę , że jeżeli mamy akt zgonu z parafii katolickiej , to raczej orszak nie podążał na ewangelicki cmentarz. Chrzest to co innego, bo działano w pośpiechu i szukano najbliższego kościoła (ale też raczej ewangelicy chrzcili dzieci u katolików , bo mieli mało parafii, a nie odwrotnie). Sieć parafii katolickich była już od wieków w miarę gęsta i z powodu, że nagle pod lasem pojawił się cmentarz ewangelicki, katolicy nie zaczęli chować tam zmarłych. Chowanie zmarłych w poświęconej ziemi było jednym z filarów obyczajowości katolickiej w Polsce. Cytat z Barei : " Do Bydgoszczy będę jeździł....." i tak samo było wtedy : " co z tego ,że cały dzień będziemy do Pyzdr jechać, ale ojca u lutrów nie pochowamy".

Tyle przemyśleń moich .
W Kaliszu, gdzie do cmentarza ewangelickiego dobudowano po kilkunastu latach katolicki , są do tej pory groby, gdzie małżonkowie leżą we wspólnym grobie , ale po dwóch stronach muru, bo byli różnego wyznania.

Pozdrawiam
Janusz

Re: Pyzdrskie Olędry

19 lip 2022, 06:59

Do Janusza i Henryka,
Panowie, dziękuję za Wasze sugestie i przemyślenia. Wnoszę więc, że mimo iż moi przodkowie żyli i umierali w Ingelfingen, czyli dzisiejszym Anielewie, gdzie pod bokiem mieli cmentarz ewangelicki, to ich trumny taszczono do odległego o 10 km Zagórowa, bo tam był katolicki cmentarz? Akta ich zgonów rzeczywiście wystawiono w Zagórowie, ale sądziłem, że to tylko formalność, a spokój wieczny znaleźli w innym zakątku święconej zagórowskiej ziemi. Tymczasem, wychodzi na to, że spoczywają na dawnym cmentarzu w Zagórowie, który zlikwidowano w latach 80 ub. wieku, a obecnie stoi tam bank, przedszkole i sklep. Smutne to, ale przynajmniej wiem, gdzie zapalić świeczkę w intencji kilku pokoleń moich przodków.
Bardzo Wam dziękuję.
Krzysztof

Re: Pyzdrskie Olędry

19 lip 2022, 12:35

W tym okresie zmarłych chowano na cmentarzach przykościelnych, więc z pewnością tam są pochowani. Ponieważ był to zazwyczaj mały teren budowano ossuaria i tam składano kości wydobyte z ziemi, żeby zrobić miejsce na następne pochówki, więc świeczkę należało by zapalić na terenie kościelnym.
Przed bankiem bym nie radził ;-)

Re: Pyzdrskie Olędry

19 lip 2022, 20:28

Bywały porozumienia dotyczące pochówków ewangelickich i katolickich.
W Dolanach, nieopodal Lądku, ewangelicy chowali swoich zmarłych na cmentarzu rzymskokatolickim, na specjalnej części cmentarza przeznaczonej im przed wojną 1914/18 roku.

Żródło: "Parafie ewangelicko-augsburskie diecezji Kaliskiej", Eduard Kneifel, 1937, strona 257.
http://eduardkneifel.eu/data/Die_evange ... oezese.pdf

Re: Pyzdrskie Olędry

20 lip 2022, 08:25

Henryk Krzyżan napisał(a):W tym okresie zmarłych chowano na cmentarzach przykościelnych, więc z pewnością tam są pochowani. Ponieważ był to zazwyczaj mały teren budowano ossuaria i tam składano kości wydobyte z ziemi, żeby zrobić miejsce na następne pochówki, więc świeczkę należało by zapalić na terenie kościelnym.
Przed bankiem bym nie radził ;-)

To była skrót myślowy, ale wizytę w kościele w Zagórowie złożę na pewno przy najbliższym moim pobycie w tych okolicach.
Pozdrawiam
Krzysztof

Re: Pyzdrskie Olędry

20 lip 2022, 08:48

Gregorius napisał(a):Bywały porozumienia dotyczące pochówków ewangelickich i katolickich.
W Dolanach, nieopodal Lądku, ewangelicy chowali swoich zmarłych na cmentarzu rzymskokatolickim, na specjalnej części cmentarza przeznaczonej im przed wojną 1914/18 roku.

Żródło: "Parafie ewangelicko-augsburskie diecezji Kaliskiej", Eduard Kneifel, 1937, strona 257.
http://eduardkneifel.eu/data/Die_evange ... oezese.pdf

Ciekawa publikacja. Dużo o Zagórowie, a nawet Koszelewskiej Łące.
Pozdrawiam
Krzysztof

Re: Pyzdrskie Olędry

24 sty 2023, 10:32

Nadal drążę temat Pyzdrskich Olędrów, a przede wszystkim rozproszonej osady BORY. Jestem właśnie po lekturze książki prof. Mateusza Wyżgi "Chłopstwo. Historia bez krawata" (jeżeli ktoś jeszcze nie czytał, polecam), w której znalazłem informację, że przed ślubem rodzice młodych uzgadniali sprawy posagowe i te związane z organizacją wesela, co odnotowywano w księdze rady gminnej lub u sołtysa. Pyzdrskie Olędry były gminą dla Borów, które miały własnego sołtysa (w 1795r. był nim gospodarz Wojciech Leszczyński), a więc taka dokumentacja była prowadzona. Jeżeli nie, to zapisu dokonywano w papierach rady miejskiej, w tym przypadku Pyzdr. Czy ktoś z Państwa zetknął się z takimi dokumentami z przełomu XVIII i XIX wieku? Być może są one w Muzeum w Pyzdrach, ale instytucja ta konsekwentnie milczy na moje wystąpienia.
Proszę o pomoc
Krzysztof

Re: Pyzdrskie Olędry

24 sty 2023, 10:55

Ja na podobny zapis dotyczący moich przodków trafiłem w aktach majętności Łąckich w Posadowie, w hipotekach Olędrów z Chmielinki - przy czym tam kwestie odnoszące się do wesela były odpryskiem sprawy dotyczącej ziemi. Olęderski osadnik, który wżenił się w ziemię, gwarantował nie tylko spłatę teściowej w trzech ratach, ale także przekazanie pewnych towarów swojej szwagierce (o ile dobrze pamiętam, koszula i żywność), kiedy będzie wychodziła za mąż. Parę stron później było pokwitowanie braci panny młodej, że szwagier się wywiązał.

Re: Pyzdrskie Olędry

24 sty 2023, 15:48

W zespole akt miasta Pyzdry w poznańskim Archiwum Państwowym jest jedna księga, która może zawierać tego typu informacje - księga sądowa sołecka wsi Holendry.
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/1523149

Re: Pyzdrskie Olędry

24 sty 2023, 15:50

mikolajkirschke napisał(a):Ja na podobny zapis dotyczący moich przodków trafiłem w aktach majętności Łąckich w Posadowie, w hipotekach Olędrów z Chmielinki - przy czym tam kwestie odnoszące się do wesela były odpryskiem sprawy dotyczącej ziemi. Olęderski osadnik, który wżenił się w ziemię, gwarantował nie tylko spłatę teściowej w trzech ratach, ale także przekazanie pewnych towarów swojej szwagierce (o ile dobrze pamiętam, koszula i żywność), kiedy będzie wychodziła za mąż. Parę stron później było pokwitowanie braci panny młodej, że szwagier się wywiązał.

Dziękuję

Re: Pyzdrskie Olędry

24 sty 2023, 15:51

koszuciak napisał(a):W zespole akt miasta Pyzdry w poznańskim Archiwum Państwowym jest jedna księga, która może zawierać tego typu informacje - księga sądowa sołecka wsi Holendry.
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/1523149

Niestety, jeszcze nie dostępny. Ale dziękuję za wskazówkę.
Krzysztof

Re: Pyzdrskie Olędry

29 sty 2023, 11:50

Witam, mam sporą wiedzę o olędrach, ich osadnictwie, też mam wiele pozycji z publikacji książkowych. W tym publikację " Puszcza Pyzdrska - Olęderskie Dziedzictwo - autor tekstów Wiesława Kowalska i Zb. Chodyła. Opracowane w współudziale prof. Z Chodyły na którego książkę o Olędrach Wielkopolski czekamy. Polecam tą publikację przybliży ona wiedzę na temat osadnictwa w Puszczy Pyzdrskiej, wymienione sa wszystkie osady olęderskie tam zarejestrowane, wiele zdjęć i wspomnień mieszkańców. Książka wydana w 2010r. Jeśli pan jej nie dostanie to proszę o kontakt mam wersję elektroniczną , to ją udostępnię. Jeśli chodzi o pochówek to raczej mało prawdopodobne by chowano katolika na cmentarzu ewangelickim, w poczatkowych okresach osadnictwa gdy jeszcze nie było powołanych parafii ewangelickich i cmentarzy to formalności były dokonywane w par katolickiej dla ewangelików, odwrotnie nie spotkałem. W Książu Wlkp. cmentarz ewangelicki był wydzielony i oddzielony płotem od katolickiego.. Pozdrawiam Marek.

Re: Pyzdrskie Olędry

29 sty 2023, 12:42

malkontent napisał(a):Witam, mam sporą wiedzę o olędrach, ich osadnictwie, też mam wiele pozycji z publikacji książkowych. W tym publikację " Puszcza Pyzdrska - Olęderskie Dziedzictwo - autor tekstów Wiesława Kowalska i Zb. Chodyła. Opracowane w współudziale prof. Z Chodyły na którego książkę o Olędrach Wielkopolski czekamy. Polecam tą publikację przybliży ona wiedzę na temat osadnictwa w Puszczy Pyzdrskiej, wymienione sa wszystkie osady olęderskie tam zarejestrowane, wiele zdjęć i wspomnień mieszkańców. Książka wydana w 2010r. Jeśli pan jej nie dostanie to proszę o kontakt mam wersję elektroniczną , to ją udostępnię. Jeśli chodzi o pochówek to raczej mało prawdopodobne by chowano katolika na cmentarzu ewangelickim, w poczatkowych okresach osadnictwa gdy jeszcze nie było powołanych parafii ewangelickich i cmentarzy to formalności były dokonywane w par katolickiej dla ewangelików, odwrotnie nie spotkałem. W Książu Wlkp. cmentarz ewangelicki był wydzielony i oddzielony płotem od katolickiego.. Pozdrawiam Marek.


Bardzo dziękuję za te informacje. Przywołane wydawnictwo jest mi znane, podobnie jak inne dostępne obecnie w tym temacie na rynku. Koresponduję także z prof. Chodyłą, który pomógł mi zrozumieć pewne kwestie związane z tematyką Pyzdrskich Olędrów. Moje główne zainteresowanie skupia się jednak na osadzie Bory, położonej na pustkowi Pyzdr i należącej do pyzdrskiej parafii, jedynej takiej, jak mi się wydaje, na wschodnim brzegu Warty. Informacje na temat tej osady są dla mnie istotne nie tylko z faktu, że mieszkały tam przynajmniej 2 pokolenia moich przodków (w Zapadni mieszka nadal 8 osób o takim samym nazwisku jak moje), ale również dlatego, że miejsce to wydaje mi się być kluczowe dla samych początków mojej rodziny na na obszarze Pyzdrskich Olędrów. Chciałbym ustalić kiedy i gdzie pojawił się tam pionier mojego rodu Wawrzyniec lub nawet jego ojciec Marcin. Według mnie pochodzili z innych zakątków Wielkopolski, a w okolice Pyzdr dotarli za pracą. Stąd moja dociekliwość w dochodzeniu szczegółów dotyczących mieszkańców osady Bory Pyzdrskie. Szukam mapy (szkicu) tej osady, spisu jej mieszkańców (dotarłem do rejestru z lat 1895-1801), zapisów rady sołeckiej, sądowniczej itp.
Pozdrawiam
Krzysztof
Odpowiedz