Wymiana doświadczeń pomiędzy genealogami, dyskusje ogólne na tematy genealogiczne i historyczne, dane dotyczące parafii, archiwów, ciekawych stron, itd
Odpowiedz

Ewangielicy w Wielkopolsce

26 lip 2009, 09:43

spis nazwisk ewangielików {tutaj wielkopolska/kujawy}
http://www.leszekkabacinski.unl.pl/kb.xls

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

26 lip 2009, 09:53

okolice Czerniejewa
http://www.leszekkabacinski.unl.pl/kb-cz.xls

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

26 lip 2009, 12:08

...
Ostatnio edytowano 14 sty 2012, 00:16 przez Chrystian Orpel, łącznie edytowano 1 raz

Ewangielicy w Wielkopolsce

26 lip 2009, 12:47

Evangelische Kirche in Duschnik;
Gmina ewangelicka w Dusznikach, zobacz: http://www.tmzd-duszniki.pl/B6/biuletyn_06.pdf
pozdrawiam
J

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

26 lip 2009, 12:53

Ewangelicy w Wielkopolsce to temat rzeka i sporo materiału z tego zakresu możemy odnaleźć w archiwach, zbiorach prywatnych, a szczególnie w zasobach bibliotecznych w postaci słowa drukowanego i to zarówno w wydawnictwach ciągłych XIX i XX-wiecznych, jak i w wydawnictwach zwartych z tegoż okresu. W Wielkopolsce w każdym powiecie było po kilka parafii ewangelickich oraz od kilkunastu do kilkudziesięciu cmentarzy. Dziś wiele z tych śladów zostało głupotą ludzką zatartych, ale i wiele jeszcze istnieje. Na ten przykład kościoły ewangelickie, które przetrwały tylko dzięki temu, że zostały przemienione i konsekrowane na katolickie.

Taka monumentalna świątynia stała również w Strzelnie, a jej budowniczym, jak i tym, który rozbudował ją był wieloletni pastor miejscowy Carl Findeisen, o którym wspominano przy okazji ślubu kruszwiczan w Strzelnie, Johanna Geitha i Marianny Kuropatwińskiej.

Jest okazja, dlatego też pozwólcie, że przybliżę biogram tegoż pastora.

PASTOR STRZELEŃSKI

CARL GOTTLIEB FINDEISEN (1793-1873)

Drugim pastorem parafii ewangelickiej w Strzelnie, po pastorze Johanie Davidzie Neanderze, był Carl Gottlieb Findeisen. Zbudował on w Rynku drugi z kolei, tym razem murowany, zbór. Zapisał się w dziejach Strzelna, jako bezpośredni uczestnik wydarzeń związanych z Wiosną Ludów 1848 r. Przewodził tutejszym protestantom od 1825 do 1869 r.

Carl Gottlieb Findeisen urodził się w 1793 r., jako syn Johana Leberechta [imię to oznacza to samo, co: żyj prawo i godnie] Findeisena. Pochodził z Turyngii i tam też w Superitendenturze Altenburg, w miasteczku Schmölln około lat 1818-1819 był diakonem. Do Strzelna przybył po rocznym pastorowaniu (1824-1825) z Grabowa i pozostał tu aż do kresu swoich dni. Zmarł 18 stycznia 1873 r. i został pochowany na miejscowym cmentarzu ewangelickim.

Carl G. Findeisena w wieku 31 lat w 1824 r. w zborze w Czarnkowie poślubił 23-letnią Henriette Marie Auguste Muller. Była ona córką Augusta Adriana Christiana Mullera i urodziła się 26 grudnia 1801 r. Ślubu udzielił im późniejszy superintendent (od 1851 r.) Carl Georg Grussmacher. Zaraz po objęciu parafii poczynił starania celem zdobycia środków na budowę nowej świątyni. Stary zbór wystawiony przy ul. Cestryjewskiej [obecnie Ścianki, w późniejszym ogrodzie Lipińskich] w technice szachulcowej był za mały i chylił się ku ruinie. Parafia z roku na rok rozrastała się i należały do niej 42 miejscowości, w tym Strzelno, Kwieciszewo [do1856 r.] i Kruszwica [do 1 lipca 1845 r.]. Już w 1826 r. młody pastor otrzymał z rąk króla Fryderyka Wilhelma III znaczny zastrzyk finansowy w kwocie 18 000 marek. Zaraz też wystawił na Rynku zbór oraz założył w części zachodniej miasta, tuż za folwarkiem Naskrętne, nowy cmentarz dla ewangelików. Dla zobrazowania wielkości parafii warto przytoczyć liczbę znajdujących się w niej protestantów. Przed przyjściem nowego pastora w 1818 r., na 1183 mieszkańców mieszkało tutaj 340 protestantów, a w 1831 liczba ich przekroczyła pięciuset. W połowie XIX w. parafia ewangelicka liczyła 3069 osób, w tym z samego Strzelna ponad 500.

W latach 1866/1867 przeprowadził rozbudowę świątyni poprzez dobudowanie po stronie zachodniej masywnej wieży flankowanej wieżyczkami schodowymi prowadzącymi na boczne balkony wokółnawowe i otwartej do tejże nawy z kondygnacji wieży kaplicy-loży.
Pastor Carl Gottlieb Findeisen pozostawił po sobie szczególny ślad, aktywnie uczestnicząc w wydarzeniach strzeleńskiej Wiosny Ludów. Już 23 marca, w trzy dni po bezkrwawym wybuchu rewolucji 1848 r. w Poznaniu, w Strzelnie zawiązał się miejscowy Komitet Narodowy, w skład którego wszedł miejscowy, wielce poważany pastor i kaznodzieja. Komitetowi temu przewodził miejscowy rolnik Antoni Laskowski i poza polakami jego gremium tworzyło 4 Niemców. Wkrótce też na żądanie ludu odprawiono po kolei uroczyste nabożeństwa w świątyniach: protestanckiej i katolickiej, a pastor w ich trakcie, na przemian z ks. Józefem Westphalem, głosił braterską zgodę między obu narodami.

W strzelnie urodziła się pastorowi trójka dzieci: 4 stycznia 1826 r. synek Ernst Otto, który tego samego roku 5 października zmarł; w 1832 r. córka Laura oraz 13 czerwca 1835 r. córeczka Maria Augusta, która niestety 5 stycznia 1836 r. również zmarła. Pozostała przy życiu Laura Findeisen w 1860 r. poślubiła w Strzelnie Carla Adolfa Sturzela – lat 35. Tego samego roku 1 czerwca zmarła jej matka i żona pastora Henrietta z Müllerów Findeisenówna.

Pastor zmarł 18 stycznia 1873 r. Po dziś dzień znajduje się na byłym cmentarzu ewangelickim, w specjalnie urządzonym lapidarium piaskowcowa płyta nagrobna jego małżonki i dzieci. Niestety, marmurowy nagrobek, jemu poświęcony został ukradziony w latach 70-tych XX w. i ślad po nim zaginął.

Słowianin

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

26 lip 2009, 17:29

Tak jak napisał Marian, ewangelicy w Wielkopolsce to temat rzeka.

Z racji moich poszukiwań musiałem trochę pogrzebać w księgach ewangelickich. Ewangelicy z Kalisza, Koźminka, Prażuch, Stawiszyna etc, zostali już prawie zapomniani.

Dla przykładu przytoczę historię, która nie tak dawno mi się przytrafiła.
Mój tato, kochający się w lesie, zawsze pragnął mieć działkę z dala od domu. Udało się! Dokładnie 9 lat temu kupił spory kawałek działki z - rzecz jasna - ukochanym lasem. Stara wieś, można pomyśleć że zapomniana. Na działce jesteśmy prawie co miesiąc, albo i częściej. Na początku tego roku, kiedy było zimno a śnieg pięknie pokrył wszystkie drzewa i krzewy, wybraliśmy się na działkę po raz nie wiadomo który. Jadąc drogą, którą praktycznie zawsze jeździmy w zimę na działkę, coś przykuło moją uwagę. W środku lasu, jakieś 1-2 kilometry od naszej działki, stał krzyż. Zaintrygowało mnie to niemożliwie. Kiedy zrobiło się już ciepło, powróciłem na to miejsce. Nie wierzyłem. Stary, ewangelicki cmentarz. Małe i średnie nagrobki pokryte starym gotykiem. Niestety, mało dało się odczytać. Porobiłem kilka fotek etc. Jednak ciekawość nie dawała mi spokoju. Pojechałem do gościa, który sprzedał nam działkę. Jego ojciec ma coś koło 95 lat (!). Spytałem się, skąd tutaj cmentarz ewangelicki, skoro parafia była w Prażuchach! "Widzisz - odpowiedział - Poroże kiedyś zamieszkiwali i Niemcy i Polacy. Z jedną tylko różnicą. Na siedemdziesiąt siedem rodzin, siedem było Polskich - reszta Niemcy." Jak się później okazało, dom który jest na naszej działce też kiedyś należał do rodziny Niemieckiej! Jednak coś mi nie pasowało... Skoro na Porożu mieszkało 70 rodzin pochodzenia Niemieckiego, to czemu cmentarz jest taki mały? Pojechałem ze starszym Panem na ten cmentarz, a on do mnie: "O kruca, ale ja stary jestem! I skleroza jak mnie złapała! Rzeczywiście, tutaj też był cmentarz." Zdębiałem. Pokazał mi drugi, większy cmentarz. Niedługo pojadę z aparatem. Być może teraz coś uda się odczytać...

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

26 lip 2009, 19:38

Ale tablice nagrobkowe były róznie wykorzystywane.
Tak jak w tym przypadku pozostał idealnie okragły fragment nagrobka.
Leży sobie spokojnie pod sosenką w pewnym miejscu.... , pewnie był przygotowywany do jakis celów - pomocy w gospodarstwie
Bardzo smutne....
http://www.kabatek.republika.pl/NGm.jpg
Co tam napisno po niemiecku nie wiem , może ktos odczyta sentencje nagrobkową.
leszek

Tak pisłem o cmentarzach i to co z nich pozostało

Przypominam forum na którym zamieściłem fotki z cmentarzy ewangielickich w okolicach Gniezna
Cmentarze naszych przodków
viewtopic.php?f=5&t=599&st=0&sk=t&sd=a&start=20

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

27 lip 2009, 11:50

Cmentarz ewangelicki w Robaczynie:
http://www.luteranie.pl/robaczyn/Robaczyn_home.htm

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

27 lip 2009, 21:47

Wieś Czeluścin gmina Pępowo pow.Gostyń do II wojny światowej była zamieszkiwana w połowie przez Niemców,którzy mieli tam swoją szkołę,kościół i cmentarz,po którym pozostał tylko krzyż.Obecnie rozgłos sprawie cmentarza nadało "Życie Gostynia"z 19.06.2009 (artykuł i zdjęcie ) i gmina przymierza się do upamiętnienia tego miejsca. :!:
Barbara Król

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

14 cze 2011, 22:23

Zastanawia mnie dlaczego władze kościoła ewangelickiego w Polsce podchodzą do zagadnienia cmentarzy swojego wyznania przez taki pryzmat, jaki został opisany w Gazecie Jarocińskiej sprzed dwóch tygodni?
Cmentarz to miejsce święte w każdej kulturze i religii. Jest to również dziedzictwo kulturowe, które powinniśmy chronić.
Nie udało się go całkowicie zniszczyć władzom komunistycznym w minionej epoce.
Teraz zagrożenie nadchodzi z najmniej oczekiwanej strony...
Co o tym sądzicie?

Obrazek

Obrazek

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

15 cze 2011, 02:53

Jurku - mozna jedynie ubolewac nad taka decyzja wladz Kosciola Ewangielickiego ale nie sa oni odosobnieni w tego typu decyzjach. U nas dzieje sie to samo bez wzgledu na religie.
Dzisiejszy swiat naprawde opiera sie tylko na pieniadzu i nie ma znaczenia na czym sie ten pieniadz robi.
Osobiscie nie widze restauracji na terenie bylego cmentarza, zupelnie niegodne posuniecie. Miasto nie powinno wydac zgody na tego rodzaju dzialalnosc.
Jedyne co widzialabym i zakceptowalabym to podarowanie, czy odsprzedanie za niewielka sume terenu cmentarza miastu i zorganizowanie tam parku, jak to sie robi od wiekow we wszystkich panstwach na swiecie ale restauracja - absolutnie NIE :!:

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

15 cze 2011, 05:49

Widziałam kiedyś w Anglii piękny kościół a w nim ... pub.
Młodych to nie szokowało, starsi byli zaskoczeni.

Szokujące są dla mnie takie pomysły.
Jednak jeszcze bardziej szokują mnie tabliczki "na sprzedaż" umieszczone przy zapomnianych grobach. Rozumiem chęć zrobienia biznesu ale nie na wszystkim i nie za wszelką cenę.
Bo pewne rzeczy nie mają swojej ceny i nie każdą rzecz da się przeliczyć na pieniądze.

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

22 sie 2011, 14:45

Minimarket TESCO w angielskim kościele:
http://deser.pl/deser/1,111857,10152631 ... czyli.html

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

22 sie 2011, 15:13

Są bardziej szokujące sytuacje .
W kościele ewangelickim w Wieldządzu jest największa w Polsce dyskoteka a dziewczyny kąpią się w kisielu.
W 2002 roku przy kościele w Wieldządzu wylądował śmigłowiec z grupą Bony M. ,która tam występowała .
Wieldządz leży koło Wąbrzeźna w kujawsko-pomorskim koło miejscowości Nowa Wieś Królewska.

Pozdrawiam

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

22 sie 2011, 15:16

To jest Polska
Piękny Kraj

Podaję pożyteczny link.
http://www.club-beat.com/articles.php?id=219

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

22 sie 2011, 15:19

Przejeżdżam co tydzień obok.

Ale sobie myślę ,że przyjdzie czas gdy w każdym kościele będzie kawiarnia jak w polskich kościołach w Toronto .
A dalej .............kisiel.

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

22 sie 2011, 15:21

No i dla kinomanów świetny film o tej sprawie .

http://www.filmpolski.pl/fp/index.php/4213752


Film ma tytuł " Święty Grzech "
Warto obejrzeć .

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

22 sie 2011, 17:38

Wracając do tematu ewangelików w Wielkopolsce.

Moja rodzina mieszkała w XIX w., (ostatnie dane pochodzą z lat dwudziestych i trzydziestych XX w.) w okolicy Poznania - Główna, Kicin, Czerwonak Hauland. Należeli do parafii Kruezkirche w Poznaniu.
Mam pytanie, gdzie byli chowani?
Gdzie w okolicy znajdowały się cmentarze ewangelickie?
Czy zachowały się jakieś cmentarze? W jakim są stanie?

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

22 sie 2011, 18:56


Moja rodzina mieszkała w XIX w., (ostatnie dane pochodzą z lat dwudziestych i trzydziestych XX w.) w okolicy Poznania - Główna, Kicin, Czerwonak Hauland. Należeli do parafii Kruezkirche w Poznaniu.
Mam pytanie, gdzie byli chowani?
Gdzie w okolicy znajdowały się cmentarze ewangelickie?
Czy zachowały się jakieś cmentarze? W jakim są stanie?

Lokalizację kilku cmentarzy ewangelickich w Poznaniu mżna ustalić na podstawie planu Poznania z roku 1938 ( link: http://www.walkowiak.pl/mapy/slides/poz ... ienna.html ).
Na tym planie można odszukać dwa cmentarze opisane jako "cmentarz parafii ewangelickiej św. Krzyża". Moim zdaniem cmentarz znajdujący się naprzeciwko dworca autobusowego należał do parafii św. Krzyża ( Kreuzkirche ) - obecnie kościół poewangelicki w rejonie ulic Mostowa-Grobla-Ewangelicka, natomiast drugi - ten obok "Starego Browaru" do kościoła ewangelickiego przy ul. Ogrodowej. Wątpliwości nie nasuwa lokalizacja cmentarza parafii św. Pawła - znajdował się przy ul. Topolowej. Nie wiem jednak gdzie mogły się znajdować cmentarze tych parafii w okresie wcześniejszym.
O kilku mniejszych cmentarzach ewangelickich w obrębie dzisiejszego Poznania pisał już w swoim poście Łukasz.
Pozdrawiam

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

22 sie 2011, 23:11

"Główna, Kicin, Czerwonak Hauland. "

Nie wiem jak wyglądały pochówki w parafiach ewangelickich w Poznaniu w latach dwudziestych i trzydziestych XX.
W przypadku ewangelickich osad olęderskich w okolicach Nekli w tym czasie grzebano zmarłych nie na jednym cmentarzu parafialnym (jak w przypadku parafii katolickich) ale na malutkich cmentarzykach w poszczególnych osadach.
Skłaniałbym się do tej drugiej wersji.
Warto sprawdzić na starych mapach czy w tych miejscowościach (Kicin, Czerwonak) istniały malutkie cmentarze, a z pewnością tak było.
Najlepsze są do tego mapy w skali 1:25000 w Archiwum Map Zachodniej Polski (http://mapy.amzp.pl/ )

W Archiwum Państwowym są księgi metrykalne z Parafii św Krzyża. Przy zapisie zgonu powinna być adnotacja gdzie zmarły został pochowany.
Życzę owocnych poszukiwań.
Jerzy

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

23 sie 2011, 09:24

Dziękuję za odpowiedzi.
Znalazłem jeszcze taki spis - http://www.czerwonak.pl/mieszkaniec/?l=2&art=274
Przy czym należy pamiętać, że były dwie miejscowości: Czerwonak i Czerwonak Hauland.

Co do zapisów w metrykach. Przeglądałem te zapisy w Poznaniu w archiwum. Spisałem nawet adnotacje dotyczące daty pochówku, ale nie pamiętam, aby była tam adnotacja o miejscu. Być może ją przegapiłem. Będę musiał to w sprawdzić przy kolejnej wizycie.

Miałem nadzieję, że być może istnieją jakieś opracowania, zdjęcia, spisy ocalałych grobów itp.

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

28 sty 2019, 13:29

Niedaleko Gniezna znalazłem taki płytę z nagrobka w 2007 r. ..... i może jest teraz gdzie indziej.
Pewnikiem z cmentarza ewangelickiego jet ten nagrobek.

https://www.facebook.com/photo.php?fbid ... ater&ifg=1

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

31 sty 2019, 17:16

Nie mozna zobaczyc bo trzeba miec konto na Facebook.
Nie wszyscy chca miec.
Czy mozna gdzies zobaczyc fotke gdzie nie trzeba miec konta ?
Albo podaj chociaz nazwisko z nagrobka.

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

01 lut 2019, 16:21

Niedaleko Gniezna
Obrazek

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

01 lut 2019, 19:19

Ala i Leszek dziekuje za fotki, kamien pieknie zachowany i taki nietypowy....
chyba, ze swego czasu ktos zmienil jego forme bo sluzyl do czegos innego...
kojarzy mi sie z pokrywa otworu kanalizacyjnego lub studni itp.

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

24 lip 2019, 13:44

Witam.
Interesuje mnie temat ewangeliccy z Kłecka i okolic.
Ciekawe zdjęcia, sytuacyjne i Synagoga, itp

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

24 lip 2019, 17:56

Leszku, ale Synagoga to nie Ewangelicy...chyba

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

24 lip 2019, 22:43

Synagoga-to świątynia żydowska.

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

24 lip 2019, 23:03

Tak , mało precyzyjnie pisałem. Synagogi mnie też interesują lub ewangelickie kościoły.

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

24 lip 2019, 23:10

Tak mało precyzyjnie to opisałem.
Miałem na myśli Kłecko ewangelickie i okolica.
Synagogi w okolicach Gniezna to osobny temat.

Witkowo Synagoga.
Obrazek

Proszę o kontakt z osobą którą to kiedyś publikowała FB
Gniezno Historia genealogia FB
https://www.facebook.com/photo.php?fbid ... ater&ifg=1

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

18 kwi 2021, 09:58

Nowe forum na FB
Cmentarze ewangelickie w gminie Gniezno
https://www.facebook.com/permalink.php? ... &ref=notif

Re: Ewangielicy w Wielkopolsce

19 kwi 2021, 03:57

Gniezno, które nie powstało - drugi kościół ewangelicki
Rafał Wichniewicz
https://www.gniezno24.com/reportaze/ite ... wangelicki
Odpowiedz