Wymiana doświadczeń pomiędzy genealogami, dyskusje ogólne na tematy genealogiczne i historyczne, dane dotyczące parafii, archiwów, ciekawych stron, itd
Odpowiedz

XVIII wiek - pańszczyzna? wyjaśnienie znalezionego dokumentu

16 sie 2021, 14:17

Witam,

Przeglądając stare kościelne księgi metrykalne z XVIII wieku odnalazłam dokument (spis pańszczyzny na rzecz kościoła?)

https://drive.google.com/file/d/10rk3Qq ... sp=sharing

może ktoś bardziej doświadczony w tym temacie pomoże mi w wyjaśnieniu tego dokumentu i przybliży sytuację chłopów w tamtym czasie.
Czy występował podział na chłopów bardziej i mniej zamożnych? Dlaczego jedni dawali żyto, owies a niektórzy sól. Czy wynikało to z majętności danego chłopa?

Asia

Re: XVIII wiek - pańszczyzna? wyjaśnienie znalezionego dokum

16 sie 2021, 16:27

Soli nie dawali , lecz tylko żyto i owies. Sol. to jest skrót od wyrazu łacińskiego "zapłacony , uiszczony".
Nie jest to spis pańszczyzny , lecz dziesięciny. Dziesięcinę dawał chłop i szlachcic posiadający ziemię. Wymiar zależał od ilości posiadanego gruntu.
Ten dokument wygląda na wykaz chłopów z "odhaczeniem" danego roku i stąd zapisy : żyto i owies sol. czyli żyto i owies dał.
Chłopi byli zróżnicowani .
Podstawowym był kmieć czyli posiadacz jednego łanu (30 mórg tj ok. 16 ha), co przy trójpolówce dawało 20 mórg uprawianych w danym roku , z czego 10 mórg oziminy (przeważnie żyto) i 10 mórg jarzyny (przeważnie owies). Z podziału pól na wiosenne i zimowe wynikała dziesięcina w życie i owsie.
Następnie byli półkmiecie na półłanie, trzeciacy na jednej trzeciej łanu, zagrodnicy(czyli ogrodnicy) na domu z małą ilością ziemi (ogrodem), chałupnicy na samym domu i komornicy na komornym u kogoś.
Wymiar pańszczyzny zależał od posiadanej ziemi. Kmiecie odrabiali 6 dni w tygodniu wołami. Czym biedniejszy chłop tym pańszczyzny miał mniej. Kmiecie nie byli w stanie odrabiać pańszczyzny , bo musieli pracować na swoim . Pańszczyznę odrabiali za nich komornicy bądź chałupnicy. Nieraz komornikiem kmiecia był jego syn(lub zięć), który odrabiał pańszczyznę do momentu przejęcia gospodarstwa.

Pozdrawiam
Janusz

Re: XVIII wiek - pańszczyzna? wyjaśnienie znalezionego dokum

16 sie 2021, 17:24

Bardzo dziękuję za pomoc. :D
Wstyd jak nie wiem, historia ze szkoły podstawowej się kłania. :oops:

Asia
Odpowiedz