http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publica ... 3076&tab=3Sochaniewicz Kazimierz (1892-1920),
Miscellanea.
Ślad, półśledzie, kwarta i kęs roli (Ze studjów nad miarami roli w Wielkopolsce w XVI i XVII w.).
stron 13
Zagadnienie staropolskich miar roli przedstawia do dziś dnia, z powodu zaniedbania tej dziedziny badań przez długie lata w nauce, jeszcze sporo kwestyj niewyjaśnionych a oczekujących badacza. Jednem z takich zagadnień jest wyjaśnienie typowej dla Wielkopolski nazwy miary roli, jaką jest ślad1) oraz jej ułamki, półśledzie i kwarta.
To co w nauce o śladach wiadomo, da się sprowadzić do kilku ogólników. I tak pozytywnie wiadomo, że jest to miara gruntowa wielkopolska, używana w XVI wieku, o czem daje niezbite świadectwo ojciec naszego miernictwa, Grzębski. Ten ostatni nie podaje jednak żadnych danych, o ile chodzi o rozmiary śladu.
Również skądinąd mający wiele ciekawych wiadomości T. Czacki nie podaje wymiaru śladu, tylko tyle w tej materji powiedzieć może:
"Wreszcie powiedzieliśmy, że włok było zarobne pole; łany zaś do zarobienia przeznaczone. Dawano także imiona zerebia, szlad, te pewnego wymiaru nie miały, brano je także jako dnie orania2)" Charakter wielkopolski tejże miary stwierdził też dla średniowiecza, zasłużony badacz w tej dziedzinie F. Bujak3), który zauważył, że "ślad (półśledzie) i włóka nie spotyka się w Małopolsce w wiekach średnich; pierwszy jest właściwością Wielkopolski, włóka jest pochodzenia mazowieckiego".
Tenże uczony, zalicza ślad do staropolskich miar gruntowych, stanowiących jednocześnie jednostkę gospodarczą tego typu jak: dziedzina (haereditas, pars haereditaria), źreb (sors), siedlisko (area), włóka, pług (wielki, średni, mały czyli radło), łan niemiecki (mansus) i t.p.
Z tych wszystkich określeń niewątpliwie reprezentują co do wielkości, jednostki do siebie zbliżone, przynajmniej w połowie XVI wieku, włóka, łan, źrebie i ślad.
(...)